ĐIỀU KIỆN CÔNG NHẬN VÀ CHO THI HÀNH BẢN ÁN, QUYẾT ĐỊNH DÂN SỰ CÓ HIỆU LỰC CỦA TÒA ÁN NƯỚC NGOÀI
Công nhận và cho thi hành bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài là hành vi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền của một quốc gia nhất định công nhận hiệu lực pháp luật của bản án, quyết định dân sự đó và thừa nhận bản án, quyết định dân sự đã có hiệu lực pháp luật được mang ra tổ chức thi hành trên thực tế tại lãnh thổ của quốc gia mình nếu bản án, quyết định đó có yêu cầu thi hành trên thực tế. Có thể thấy, việc công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể có liên quan trong trường hợp có bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài có nhu cầu thi hành tại Việt Nam. Vậy, điều kiện nào để bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam?
Thứ nhất, Bản án, quyết dân sự của Tòa án nước ngoài phải thuộc trường hợp được xem xét hoặc đương nhiên công nhận và cho thi hành tại Việt Nam
(i) Trường hợp Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài được xem xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, bất kỳ một bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài muốn có hiệu lực tại Việt Nam thì phải được toà án có thẩm quyền của Việt Nam công nhận và cho thi hành. Tuy nhiên, không phải bất cứ bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài nào có yêu cầu công nhận và cho thi hành ở Việt Nam thì Tòa án Việt Nam phải thụ lý, xem xét công nhận. Căn cứ theo Điều 423, Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Tòa án của Việt Nam chỉ công nhận và cho thi hành tại Việt Nam những bản án, quyết định của Toàn án của nước ngoài sau đây khi:
a) Bản án, quyết định về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động, quyết định về tài sản trong bản án, quyết định hình sự, hành chính của Tòa án nước ngoài được quy định tại điều ước quốc tế mà nước đó và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;
b) Bản án, quyết định về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, lao động; quyết định về tài sản trong bản án, quyết định hình sự, hành chính của Tòa án nước ngoài mà nước đó và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chưa cùng là thành viên của điều ước quốc tế có quy định về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài trên cơ sở nguyên tắc có đi có lại;
c) Bản án, quyết định dân sự khác của Tòa án nước ngoài được pháp luật Việt Nam quy định công nhận và cho thi hành.
Ngoài ra, các quyết định về nhân thân, hôn nhân và gia đình của cơ quan khác có thẩm quyền của nước ngoài cũng được xem xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam như bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài trong các trường hợp nêu trên.
(ii) Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài đương nhiên được công nhận tại Việt Nam
Căn cứ theo Điều 431 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài đương nhiên được công nhận tại Việt Nam bao gồm:
Một là, Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam và không có đơn yêu cầu không công nhận tại Việt Nam được quy định tại điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
Hai là, Bản án, quyết định về hôn nhân và gia đình của Tòa án nước ngoài, quyết định về hôn nhân và gia đình của cơ quan khác có thẩm quyền của nước ngoài mà nước đó và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chưa cùng là thành viên của điều ước quốc tế không có yêu cầu thi hành tại Việt Nam và không có đơn yêu cầu không công nhận tại Việt Nam.
Như vậy có thể thấy, việc công nhận và cho thi hành Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài phụ thuộc vào quy định của các điều ước quốc tế có liên quan, quy định của pháp luật quốc gia ban hành bản án, quyết định và pháp luật của nước được yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài.
Trường hợp một bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài không đáp ứng được một trong các điều kiện để được công nhận quy định tại điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên hoặc việc công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài tại Việt Nam trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì không được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam (Khoản 1, khoản 8 Điều 439 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015)
Thứ hai, việc yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài tại Việt Nam phải còn trong thời hiệu yêu cầu công nhận và cho thi hành theo quy định
Căn cứ theo khoản 6 Điều 439 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, khi đã hết thời hiệu thi hành án theo pháp luật của nước có Tòa án đã ra bản án, quyết định dân sự đó hoặc theo pháp luật thi hành án dân sự của Việt Nam là một trong những trường hợp mà bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài không được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam.
Theo đó, căn cứ theo quy định tại Điều 432 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, thời hiệu để người được thi hành, người có quyền, lợi ích hợp pháp liên quan hoặc người đại diện hợp pháp của họ gửi đơn yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài là 03 năm kể từ ngày bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài có hiệu lực pháp luật.
Trường hợp người làm đơn chứng minh được vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan mà không thể gửi đơn đúng thời hạn quy định trong thời gian nêu trên thì thời gian có sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan đó không tính vào thời hạn gửi đơn.
Thứ ba, phải có đơn yêu cầu và được gửi đến cơ quan có thẩm quyền theo các trình tự và thủ tục được quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
Trừ trường hợp đương nhiên được công nhận và cho thi hành bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài tại Việt Nam thì tất cả các bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài chỉ được Cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam xem xét công nhận và cho thi hành nếu có đơn yêu cầu của người có quyền yêu cầu, cụ thể:
(i) Đối với người có quyền yêu cầu công nhận và cho thi hành bản án, quyết định của Tòa án nước ngoài
Theo khoản 1 Điều 425 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, “Người được thi hành hoặc người đại diện hợp pháp của họ có quyền yêu cầu Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài, nếu cá nhân phải thi hành cư trú, làm việc tại Việt Nam hoặc cơ quan, tổ chức phải thi hành có trụ sở chính tại Việt Nam hoặc tài sản liên quan đến việc thi hành bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài, phán quyết của Trọng tài nước ngoài có tại Việt Nam vào thời điểm yêu cầu”.
Như vậy, theo quy định trên, người yêu cầu “công nhận và cho thi hành tại Việt Nam” là “Người được thi hành hoặc người đại diện hợp pháp của họ”. Tuy nhiên, để người được thi hành hoặc người đại diện hợp pháp của họ “có quyền yêu cầu Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành”, điều luật còn đặt ra điều kiện: “vào thời điểm yêu cầu” thì “cá nhân phải thi hành cư trú, làm việc tại Việt Nam hoặc cơ quan, tổ chức phải thi hành có trụ sở chính tại Việt Nam hoặc tài sản liên quan đến việc thi hành”. Do đó, nếu thiếu điều kiện vừa nêu thì họ chưa được yêu cầu công nhận và cho thi hành tại Việt Nam”.
(ii) Nơi gửi đơn yêu cầu về công nhận và cho thi hành quyết định nước ngoài
Điều 432 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định đơn yêu cầu được gửi “đến Bộ Tư pháp Việt Nam theo quy định của điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước có Tòa án đã ra bản án, quyết định cùng là thành viên”.
Thứ tư, bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài không thuộc các trường hợp không được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam
Bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước ngoài sẽ không được công nhận và cho thi hành tại Việt Nam nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
Một là, Người phải thi hành hoặc người đại diện hợp pháp của người đó đã vắng mặt tại phiên tòa của Tòa án nước ngoài do không được triệu tập hợp lệ hoặc văn bản của Tòa án nước ngoài không được tống đạt cho họ trong một thời hạn hợp lý theo quy định của pháp luật của nước có Tòa án nước ngoài đó để họ thực hiện quyền tự bảo vệ.
Hai là, Vụ việc dân sự này đã có bản án, quyết định dân sự đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án Việt Nam hoặc trước khi cơ quan xét xử của nước ngoài thụ lý vụ việc, Tòa án Việt Nam đã thụ lý và đang giải quyết vụ việc hoặc đã có bản án, quyết định dân sự của Tòa án nước thứ ba đã được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành.
Ba là, Việc thi hành bản án, quyết định đã bị hủy bỏ hoặc đình chỉ thi hành tại nước có Tòa án đã ra bản án, quyết định đó.
KHUYẾN NGHỊ CỦA LUẬT 3S:
[1] Đây là Bài viết khái quát chung về vấn đề pháp lý mà quý Khách hàng, độc giả của Luật 3S đang quan tâm, không phải ý kiến pháp lý nhằm giải quyết trực tiếp các vấn đề pháp lý của từng Khách hàng. Do đó, bài viết này không xác lập quan hệ Khách hàng – Luật sư, và không hình thành các nghĩa vụ pháp lý của chúng tôi với quý Khách hàng.
[2] Nội dung bài viết được xây dựng dựa trên cơ sở pháp lý là các quy định pháp luật có hiệu lực ngay tại thời điểm công bố thông tin, đồng thời bài viết có thể sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy (nếu có). Tuy nhiên, lưu ý về hiệu lực văn bản pháp luật được trích dẫn trong bài viết có thể đã thay đổi hoặc hết hiệu lực tại thời điểm hiện tại mà mọi người đọc được bài viết này. Do đó, cần kiểm tra tính hiệu lực của văn bản pháp luật trước khi áp dụng để giải quyết các vấn đề pháp lý của mình hoặc liên hệ Luật 3S để được tư vấn giải đáp.
[3] Để được Luật sư, chuyên gia tại Luật 3S hỗ trợ tư vấn chi tiết, chuyên sâu, giải quyết cho từng trường hợp vướng mắc pháp lý cụ thể, quý Khách hàng vui lòng liên hệ Luật 3S theo thông tin sau: Hotline: 0363.38.34.38 (Zalo/Viber/Call/SMS) hoặc Email: info.luat3s@gmail.com
[4] Dịch vụ pháp lý tại Luật 3S:
Tư vấn Luật | Dịch vụ pháp lý | Luật sư Riêng | Luật sư Gia đình | Luật sư Doanh nghiệp | Tranh tụng | Thành lập Công ty | Giấy phép kinh doanh | Kế toán Thuế – Kiểm toán | Bảo hiểm | Hợp đồng | Phòng pháp chế, nhân sự thuê ngoài | Đầu tư | Tài chính | Dịch vụ pháp lý khác …
