HỘ KINH DOANH PHẢI THAY ĐỔI MỨC THUẾ KHOÁN KHI NÀO?
Thuế khoán là phương thức nộp thuế phổ biến áp dụng đối với hộ kinh doanh cá thể có quy mô nhỏ, không thực hiện chế độ kế toán đầy đủ. Tuy nhiên, trong quá trình kinh doanh, có nhiều trường hợp hộ kinh doanh phải thay đổi mức thuế khoán theo quy định của pháp luật. Vậy những trường hợp nào hộ kinh doanh phải điều chỉnh mức thuế khoán? Căn cứ và trình tự điều chỉnh ra sao? Mời các bạn xem chi tiết thông qua bài viết sau.
1. Căn cứ xác định mức thuế khoán
Theo khoản 1 Điều 13 Thông tư 40/2021/TT-BTC, mức thuế khoán của hộ kinh doanh được xác định dựa trên các căn cứ sau:
a) Hồ sơ khai thuế của hộ khoán do hộ khoán tự kê khai theo dự kiến doanh thu và mức thuế khoán của năm tính thuế.
Đây là cơ sở đầu tiên để cơ quan thuế tham khảo khi xác định mức thuế khoán. Tuy nhiên, số liệu do hộ kinh doanh kê khai chưa phải là con số cuối cùng mà sẽ được đối chiếu với các nguồn thông tin khác để đảm bảo độ chính xác.
b) Cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế
Cơ quan thuế không chỉ dựa vào tờ khai của hộ kinh doanh mà còn sử dụng cơ sở dữ liệu nội bộ để xác minh doanh thu và mức thuế phù hợp. Các dữ liệu này có thể bao gồm: Thông tin về các hộ kinh doanh cùng ngành nghề, quy mô tương tự để so sánh, Thông tin từ các cuộc thanh tra, kiểm tra trước đó,….
c) Ý kiến tham vấn của Hội đồng tư vấn thuế xã, phường, thị trấn
Hội đồng tư vấn thuế sẽ đánh giá tình hình kinh doanh thực tế tại địa phương và đưa ra ý kiến tham vấn giúp cơ quan thuế xác định mức thuế khoán hợp lý.
d) Kết quả công khai thông tin và tiếp nhận ý kiến phản hồi từ Hội đồng tư vấn thuế, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc xã, phường, thị trấn, hộ khoán và các tổ chức, cá nhân khác.
Cơ quan thuế có trách nhiệm công khai thông tin về doanh thu và mức thuế khoán dự kiến của hộ kinh doanh để tiếp nhận ý kiến phản hồi theo quy định. Việc công khai thông tin bao gồm: niêm yết thông tin bằng giấy tại địa bàn; gửi trực tiếp đến hộ khoán; gửi trực tiếp đến Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Mặt trận Tổ quốc quận, huyện, xã, phường, thị trấn; công khai thông tin trên Trang thông tin điện tử của ngành Thuế. Sau khi công khai, nếu có ý kiến phản hồi từ hộ kinh doanh hoặc các tổ chức, cá nhân khác, cơ quan thuế sẽ xem xét, điều chỉnh mức thuế khoán nếu thấy hợp lý.
2. Các trường hợp hộ kinh doanh phải thay đổi mức thuế khoán
Theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 13 Thông tư 40/2021/TT-BTC, hộ kinh doanh phải thay đổi mức thuế khoán trong các trường hợp sau:
Thứ nhất, Hộ khoán thay đổi quy mô kinh doanh
Khi hộ kinh doanh có sự thay đổi đáng kể về diện tích kinh doanh, số lao động sử dụng hoặc doanh thu, dẫn đến mức doanh thu khoán ban đầu không còn phù hợp, thì hộ kinh doanh phải thực hiện điều chỉnh mức thuế khoán bằng cách nộp tờ khai thuế theo mẫu số 01/CNKD ban hành kèm theo Thông tư 40/2021/TT-BTC để cơ quan thuế điều chỉnh doanh thu khoán làm căn cứ tính thuế.
Căn cứ hồ sơ khai thuế của hộ khoán, cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế nếu xác định doanh thu khoán thay đổi từ 50% trở lên so với doanh thu đã khoán thì Cơ quan thuế sẽ ban hành thông báo về việc điều chỉnh mức thuế khoán kể từ thời điểm có thay đổi trong năm tính thuế. Trường hợp qua cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế, số liệu xác minh, kiểm tra, thanh tra, cơ quan thuế có căn cứ xác định hộ khoán không đáp ứng điều kiện để được điều chỉnh mức thuế khoán theo quy định thì cơ quan thuế ban hành Thông báo về việc không điều chỉnh mức thuế khoán trên.
Ví dụ, một hộ kinh doanh bán lẻ thực phẩm trước đây có doanh thu khoán 300 triệu đồng/năm nhưng sau đó mở rộng hoạt động, tăng số lượng hàng hóa bán ra, nâng doanh thu thực tế lên 600 triệu đồng/năm. Khi đó, cơ quan thuế sẽ tiến hành điều chỉnh mức thuế khoán tương ứng.
Thứ hai, Hộ khoán thay đổi địa điểm kinh doanh
Do mức thuế khoán của hộ kinh doanh được xác định dựa trên địa bàn hoạt động, nếu hộ kinh doanh chuyển địa điểm kinh doanh từ khu vực có mức thuế thấp sang khu vực có mức thuế cao (hoặc ngược lại), cơ quan thuế sẽ tiến hành điều chỉnh mức thuế khoán mới để phù hợp với điều kiện thực tế.
Quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC đã nêu rõ: Hộ khoán thay đổi địa điểm kinh doanh thì phải thực hiện thay đổi thông tin đăng ký thuế theo quy định và thực hiện thủ tục khai thuế tại địa điểm mới như đối với hộ khoán mới ra kinh doanh. Cơ quan thuế căn cứ hồ sơ thay đổi thông tin đăng ký thuế để xử lý theo quy định. Cơ quan thuế quản lý nơi hộ khoán chuyển đến xử lý hồ sơ khai thuế của hộ khoán như đối với hộ khoán mới ra kinh doanh. Cơ quan thuế quản lý nơi hộ khoán chuyển đi ban hành Thông báo về việc điều chỉnh giảm mức thuế khoán kể từ thời điểm có thay đổi trong năm tính thuế.
Một hộ kinh doanh dịch vụ ăn uống trước đây hoạt động tại một huyện ngoại thành, nơi có mức thuế khoán thấp do giá thuê mặt bằng thấp và doanh thu trung bình của hộ kinh doanh trong khu vực không cao. Sau một thời gian, hộ kinh doanh chuyển vào khu vực trung tâm thành phố, nơi có lưu lượng khách đông hơn, giá thuê mặt bằng cao hơn, và doanh thu dự kiến sẽ tăng đáng kể. Khi đó, cơ quan thuế sẽ điều chỉnh tăng mức thuế khoán cho phù hợp với địa bàn kinh doanh mới.
Thứ ba, Hộ kinh doanh thay đổi ngành nghề kinh doanh
Việc thay đổi ngành nghề kinh doanh có thể ảnh hưởng đến mức doanh thu, thuế suất áp dụng và mức thuế khoán của hộ kinh doanh. Vì vậy, hộ khoán có trách nhiệm khai báo và thực hiện các thủ tục cần thiết để cơ quan thuế điều chỉnh mức thuế khoán phù hợp với hoạt động kinh doanh thực tế.
Cụ thể, Thông tư 40/2021/TT-BTC đã quy định: Hộ khoán thay đổi ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh (kể cả trường hợp không thay đổi về tỷ lệ, thuế suất áp dụng) thì hộ khoán phải thực hiện thủ tục thay đổi thông tin đăng ký thuế theo quy định (nếu có thay đổi ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh so với đăng ký thuế), đồng thời khai điều chỉnh, bổ sung Tờ khai thuế. Cơ quan thuế căn cứ kết quả xử lý hồ sơ thay đổi thông tin đăng ký thuế (nếu có) và căn cứ hồ sơ khai thuế của hộ khoán, cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế để ban hành Thông báo về việc điều chỉnh mức thuế khoán (nếu có) theo thực tế kể từ thời điểm thay đổi trong năm tính thuế.
3. Thủ tục thay đổi mức thuế khoán
Hộ kinh doanh có nghĩa vụ chủ động kê khai điều chỉnh mức thuế khoán khi có sự thay đổi về doanh thu, quy mô hoạt động hoặc ngành nghề kinh doanh. Việc điều chỉnh này giúp đảm bảo mức thuế khoán phản ánh đúng thực tế kinh doanh, tránh rủi ro bị truy thu hoặc xử phạt hành chính. Trong một số trường hợp, cơ quan thuế có thể chủ động rà soát và điều chỉnh mức thuế khoán dựa trên thông tin thu thập được. Khi nhận được thông báo điều chỉnh, hộ kinh doanh có quyền xem xét, đưa ra ý kiến hoặc khiếu nại nếu không đồng ý với mức thuế mới.
Thông thường, quy trình điều chỉnh mức thuế khoán gồm các bước sau:
(1) Hộ kinh doanh nộp tờ khai điều chỉnh thuế khoán, hoặc hồ sơ thay đổi thông tin đăng ký thuế theo quy định đến cơ quan thuế quản lý trực tiếp.
(2) Cơ quan thuế tiến hành kiểm tra, đối chiếu thông tin thực tế, bao gồm việc rà soát doanh thu, quy mô hoạt động, dữ liệu từ các nguồn liên quan và có thể tiến hành khảo sát thực tế nếu cần.
(3) Cơ quan thuế ra quyết định điều chỉnh hoặc không điều chỉnh mức thuế khoán và thông báo cho hộ kinh doanh.
(4) Hộ kinh doanh có quyền khiếu nại hoặc đề nghị xem xét lại mức thuế khoán sau điều chỉnh nếu có căn cứ mức này là chưa hợp lý bằng cách:
– Gửi văn bản đề nghị xem xét lại, kèm theo chứng từ chứng minh doanh thu thực tế (hóa đơn, sổ sách ghi chép…).
– Khiếu nại theo trình tự Luật Khiếu nại nếu không được giải quyết thỏa đáng.
Trong thời gian chờ giải quyết, hộ kinh doanh vẫn phải nộp thuế theo mức mới, nếu sau khi giải quyết khiếu nại thuế giảm thì số thuế đã nộp sẽ được bù trừ hoặc hoàn trả.
4. Kết luận
Việc thay đổi mức thuế khoán là cần thiết để đảm bảo nghĩa vụ thuế phản ánh đúng thực tế kinh doanh của hộ kinh doanh, góp phần minh bạch trong quản lý thuế và tránh tình trạng nộp thiếu hoặc nộp thừa thuế. Hộ kinh doanh cần chủ động theo dõi doanh thu, cập nhật khi có thay đổi về quy mô hoạt động, ngành nghề kinh doanh và thực hiện kê khai điều chỉnh kịp thời theo quy định pháp luật. Đồng thời, hộ kinh doanh nên phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế, cung cấp đầy đủ chứng từ, sổ sách cần thiết để bảo vệ quyền lợi và hạn chế rủi ro bị truy thu hoặc xử phạt do kê khai sai lệch. Việc tuân thủ quy định về thuế khoán không chỉ giúp hộ kinh doanh ổn định hoạt động mà còn đảm bảo công bằng trong nghĩa vụ thuế đối với nhà nước.
KHUYẾN NGHỊ CỦA LUẬT 3S:
[1] Đây là Bài viết khái quát chung về vấn đề pháp lý mà quý Khách hàng, độc giả của Luật 3S đang quan tâm, không phải ý kiến pháp lý nhằm giải quyết trực tiếp các vấn đề pháp lý của từng Khách hàng. Do đó, bài viết này không xác lập quan hệ Khách hàng – Luật sư, và không hình thành các nghĩa vụ pháp lý của chúng tôi với quý Khách hàng.
[2] Nội dung bài viết được xây dựng dựa trên cơ sở pháp lý là các quy định pháp luật có hiệu lực ngay tại thời điểm công bố thông tin, đồng thời bài viết có thể sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy (nếu có). Tuy nhiên, lưu ý về hiệu lực văn bản pháp luật được trích dẫn trong bài viết có thể đã thay đổi hoặc hết hiệu lực tại thời điểm hiện tại mà mọi người đọc được bài viết này. Do đó, cần kiểm tra tính hiệu lực của văn bản pháp luật trước khi áp dụng để giải quyết các vấn đề pháp lý của mình hoặc liên hệ Luật 3S để được tư vấn giải đáp.
[3] Để được Luật sư, chuyên gia tại Luật 3S hỗ trợ tư vấn chi tiết, chuyên sâu, giải quyết cho từng trường hợp vướng mắc pháp lý cụ thể, quý Khách hàng vui lòng liên hệ Luật 3S theo thông tin sau: Hotline: 0363.38.34.38 (Zalo/Viber/Call/SMS) hoặc Email: info.luat3s@gmail.com
[4] Dịch vụ pháp lý tại Luật 3S:
Tư vấn Luật | Dịch vụ pháp lý | Luật sư Riêng | Luật sư Gia đình | Luật sư Doanh nghiệp | Tranh tụng | Thành lập Công ty | Giấy phép kinh doanh | Kế toán Thuế – Kiểm toán | Bảo hiểm | Hợp đồng | Phòng pháp chế, nhân sự thuê ngoài | Đầu tư | Tài chính | Dịch vụ pháp lý khác …
