QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ “NGƯỜI ĐẠI DIỆN THEO PHÁP LUẬT” CỦA DOANH NGHIỆP
Trong một doanh nghiệp, người đại diện theo pháp luật là cá nhân nắm giữ vị trí quan trọng hàng đầu, người này sẽ nhân danh và thay mặt doanh nghiệp thực hiện các thủ tục, nghĩa vụ liên quan theo quy định của pháp luật với cơ quan nhà nước và các chủ thể khác. Vì vậy, mà pháp luật có đặt ra yêu cầu đối với người đại diện theo pháp luật trong doanh nghiệp. Vậy người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là gì? Trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật đối với doanh nghiệp như thế nào, thông qua bài viết này, Luật 3S sẽ cung cấp cho quý bạn đọc những thông tin đầy đủ và hữu ích nhất.
1.Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là gì?
Theo khoản 1 Điều 12 Luật doanh nghiệp 2020 có quy định: “Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.”
Pháp luật có đặt ra yêu cầu đối với người đại diện theo pháp luật trong doanh nghiệp như: Doanh nghiệp phải bảo đảm luôn có ít nhất một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam. Khi chỉ còn lại một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam thì người này khi xuất cảnh khỏi Việt Nam phải ủy quyền bằng văn bản cho cá nhân khác cư trú tại Việt Nam thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật. Trường hợp này, người đại diện theo pháp luật vẫn phải chịu trách nhiệm về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ đã ủy quyền.
Nếu hết thời hạn ủy quyền mà người này vẫn chưa trở lại Việt Nam và không có ủy quyền khác thì khi đó được thực hiện theo khoản 4 Điều 12 Luật doanh nghiệp 2020 như sau:
– Người được ủy quyền tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp tư nhân cho đến khi người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp trở lại làm việc tại doanh nghiệp;
– Người được ủy quyền tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh cho đến khi người đại diện theo pháp luật của công ty trở lại làm việc tại công ty hoặc cho đến khi chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị quyết định cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.
Trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều 12, đối với doanh nghiệp chỉ còn một người đại diện theo pháp luật và người này vắng mặt tại Việt Nam quá 30 ngày mà không ủy quyền cho người khác thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc chết, mất tích, đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của công ty.
2.Trách nhiệm của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp
Theo quy định tại Điều 13 Luật doanh nghiệp 2020, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp có các trách nhiệm sau:
a) Thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao một cách trung thực, cẩn trọng, tốt nhất nhằm bảo đảm lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp;
b) Trung thành với lợi ích của doanh nghiệp; không lạm dụng địa vị, chức vụ và sử dụng thông tin, bí quyết, cơ hội kinh doanh, tài sản khác của doanh nghiệp để tư lợi hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác;
c) Thông báo kịp thời, đầy đủ, chính xác cho doanh nghiệp về doanh nghiệp mà mình, người có liên quan của mình làm chủ hoặc có cổ phần, phần vốn góp theo quy định của Luật này.
Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp chịu trách nhiệm cá nhân đối với những thiệt hại cho doanh nghiệp do vi phạm nghĩa vụ quy định tại các điều trên.
Với quy định này, doanh nghiệp có quyền yêu cầu người đại diện theo pháp luật phải bồi thường những khoản thiệt hại cho công ty trong trường hợp do sai phạm cá nhân
3.Người đại diện theo pháp luật đối với mỗi loại hình doanh nghiệp là ai?
Tùy theo từng loại hình doanh nghiệp mà người đại diện theo pháp luật có thể đảm nhiệm các chức danh khác nhau, theo đó khoản 2 Điều 12 Luật doanh nghiệp 2020 có quy định như sau: “Công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật. Điều lệ công ty quy định cụ thể số lượng, chức danh quản lý và quyền, nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp. Nếu công ty có nhiều hơn một người đại diện theo pháp luật thì Điều lệ công ty quy định cụ thể quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật. Trường hợp việc phân chia quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật chưa được quy định rõ trong Điều lệ công ty thì mỗi người đại diện theo pháp luật của công ty đều là đại diện đủ thẩm quyền của doanh nghiệp trước bên thứ ba; tất cả người đại diện theo pháp luật phải chịu trách nhiệm liên đới đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan.”
Quy định này sẽ tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp có thể quyết định số lượng người đại diện theo pháp luật của công ty mình, đồng thời quy định cả quyền và nghĩa vụ của từng người đại diện.
Đối với Doanh nghiệp tư nhân: Theo khoản 3 Điều 190 Luật doanh nghiệp 2020 thì người đại diện theo pháp luật là Chủ doanh nghiệp tư nhân.
Đối với Công ty hợp doanh: Theo khoản 1 Điều 184 Luật doanh nghiệp 2020 thì người đại diện theo pháp luật là các thành viên hợp danh
Đối với công ty TNHH một thành viên: Theo khoản 3 Điều 79 Luật doanh nghiệp 2020 quy định như sau
»Trường hợp tổ chức là chủ sở hữu:
Công ty phải có ít nhất một người đại diện theo pháp luật là người giữ một trong các chức danh là Chủ tịch Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty hoặc giám đốc hoặc Tổng giám đốc
Trường hợp Điều lệ công ty không quy định: Chủ tịch Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty
»Trường hợp cá nhân là chủ sở hữu:
Trường hợp Điều lệ công ty không quy định thì thông thường là Chủ tịch công ty
Đối với công ty TNHH hai thành viên trở lên: Theo khoản 3 Điều 54 Luật doanh nghiệp 2020 quy định như sau:
– Công ty phải có ít nhất một người đại diện theo pháp luật là người giữ một trong các chức danh là Chủ tịch Hội đồng thành viên hoặc Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.
– Trường hợp Điều lệ công ty không quy định thì Chủ tịch Hội đồng thành viên là người đại diện theo pháp luật của công ty.
Đối với công ty cổ phần: Theo quy định tại khoản 2 Điều 137 Luật doanh nghiệp 2020 quy định như sau:
– Trường hợp công ty chỉ có một người đại diện theo pháp luật thì Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc Giám đốc hoặc Tổng giám đốc là người đại diện theo pháp luật của công ty.
– Trường hợp Điều lệ chưa có quy định thì Chủ tịch Hội đồng quản trị là người đại diện theo pháp luật của công ty.
– Trường hợp công ty có hơn một người đại diện theo pháp luật thì Chủ tịch Hội đồng quản trị và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc đương nhiên là người đại diện theo pháp luật của công ty.
Trên đây là ý kiến tư vấn sơ bộ của Luật 3S dựa trên quy định pháp luật hiện hành tại thời điểm tư vấn. Để được tư vấn chi tiết, giải quyết cho từng trường hợp cụ thể, quý khách hàng vui lòng gọi hotline: 0363.38.34.38 hoặc gửi email:info.luat3s@gmail.com để được Luật sư tư vấn chi tiết.
